Τη γνωρίσαμε, σε μια εκδήλωση πριν λίγους μήνες όπου μίλησε για τον “άλλο μας εαυτό”… Μας κέρδισε η αμεσότητα και η καθαρότητα στο βλέμμα της, καθώς και η γλυκύτητα με την οποία εκφραζόταν. Όμορφη, καλλιεργημένη, λάτρης της μουσικής, των ταξιδιών και της καλής παρέας, η Χαριέττα Λιακάκη είναι από τους ανθρώπους που ήρθαν στη ζωή σου για να την φωτίσουν!
Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς……
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καλαμάτα. Από μικρή μου άρεσαν δυο πράγματα. Η μουσική και η ψυχολογία. Τελικά αποφάσισα να ασχοληθώ επαγγελματικά με το δεύτερο. Όταν τελείωσα το λύκειο έφυγα για σπουδές στη Μεγάλη Βρετανία. Νιώθω πολύ τυχερή που μου δόθηκε η δυνατότητα από τους γονείς μου να σπουδάσω εκεί και να έρθω σε επαφή με μια άλλη νοοτροπία και με ανθρώπους από πολλά διαφορετικά μέρη της γης. Το να έρχομαι σε επαφή με έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης με μαγεύει. Για αυτό αγαπώ τόσο πολύ το να ταξιδεύω, για αυτό αγαπώ τόσο πολύ τη δουλειά μου.
Σε ποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση έχετε εκπαιδευτεί;
Στην Αγγλία, κατα τη διάρκεια των τριετών μεταπτυχιακών μου σπουδών πάνω στη Συμβουλευτική Ψυχολογία, εκπαιδεύτηκα στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση του Ρότζερς και στη γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία. Αργότερα όταν επέστρεψα στην Ελλάδα παρακολούθησα το τετραετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Gestalt Foundation στην Αθήνα πάνω στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση Γκεστάλτ και ύστερα μετεκπαιδεύτηκα επιπλέον στις μεθόδους θεραπείας ψυχικού τραύματος EMDR και CRM.
Φαίνεται πως έχετε εκπαιδευτεί σε διαφορετικές προσεγγίσεις. Πώς επιλέγετε κάθε φορά πώς θα δουλέψετε με τον κάθε άνθρωπο που θα ζητήσει τη βοήθεια σας;
Για εμένα ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας είναι η θεραπευτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή – θεραπευόμενου. Προσωπικά, κάθε φορά αντιμετωπίζω τον άνθρωπο απέναντι μου σαν άνθρωπο και όχι σαν διαγνωστική ταμπέλα. Με αυτή τη λογική βλέπω τον κάθε άνθρωπο σαν κάτι ξεχωριστό και το μέλημά μου κάθε φορά είναι να τον καταλάβω. Να καταλάβω πώς έφτασε να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στο σήμερα, μέσα από τον τρόπο που μεγάλωσε, μέσα από τις εμπειρίες του παρελθόντος, μέσα από τις τωρινές του συνθήκες. Να καταλάβω ποιο είναι το στηρικτικό του πλαίσιο, ποιές είναι οι πηγές μέσα από τις οποίες αντλεί τη δύναμη να αντιμετωπίζει τις όποιες δυσκολίες της καθημερινότητας του.
Η θεραπευτική διαδικασία για εμένα δεν είναι τυποποιημένη αλλά εξατομικεύεται με βάση τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Για αυτό και για εμένα η εκπαίδευση στις διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις αποτελούσε εξ αρχής σημαντικό στόχο. Ήθελα να έχω τα εργαλεία για να μπορώ να φτιάχνω εξατομικευμένα πλάνα θεραπείας. Αλλιώς θα προσεγγίσω έναν άνθρωπο που ταλαιπωρείται από άγχος ή από κατάθλιψη, αλλιώς έναν άνθρωπο που θέλει απλά να γνωρίσει βαθύτερα τον εαυτό του ώστε να ρυθμίσει τη ζωή του βάση των αυθεντικών εσωτερικών του αναγκών.
Ποια είναι η κατάσταση της ψυχοθεραπείας σήμερα στην Ελλάδα; Υπάρχει ακόμη το “στίγμα” ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς;
Νομίζω ότι σε σχέση με παλιότερα, οι άνθρωποι φτάνουν πιο εύκολα στο γραφείο του ψυχολόγου. Μιλούν πιο εύκολα για αυτήν τους την εμπειρία σε φίλους και γνωστούς. Βέβαια το “στίγμα” για κάποιους υπάρχει ακόμα. Όσο όμως περνούν τα χρόνια, η αίσθηση μου είναι ότι οι νεότεροι άνθρωποι βλέπουν την ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική σαν ένα επιπλέον μέσο εσωτερικής ανάπτυξης και αυτογνωσίας. Καταλαβαίνουν πως δε χρειάζεται κάποιος να είναι “διαταραγμένος” για να φτάσει στο σημείο να πάρει το τηλέφωνο για να κλείσει ραντεβού, σε κάποιον ψυχολόγο.
Μια και το αναφέρατε… Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής;
Τα όρια που διακρίνουν την ψυχοθεραπεία από τη συμβουλευτική δεν είναι πάντα ευδιάκριτα. Γενικά μιλώντας όμως, θα έλεγα ότι η συμβουλευτική, αναφέρεται σε μια πιο βραχυπρόθεσμη διαδικασία που στόχο έχει να βοηθήσει κάποιον, να ξεκαθαρίσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του γύρω από ένα συγκεκριμένο ζήτημα που τον απασχολεί, ώστε να πάρει τις αποφάσεις που χρειάζεται να πάρει, για να νιώσει ότι έχει και πάλι στα χέρια του, το πηδάλιο της ζωής του.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια πιο μακρόχρονη και βαθιά διαδικασία, βασίζεται πολύ περισσότερο στη θεραπευτική σχέση μεταξύ θεραπευτή – θεραπευόμενου. Είναι ένα “ταξίδι” στην ουσία, μέσα στην ψυχή του δεύτερου. Στόχος του ταξιδιού αυτού είναι, για τον θεραπευόμενο να κατανοήσει βαθύτερα τον εαυτό του, τις πραγματικές του ανάγκες, ώστε να βιώσει τη χαρά και την ικανοποίηση στην καθημερινότητα της ζωής του. Να νιώσει γεμάτος και ευτυχισμένος. Οτιδήποτε άσχημο που του συμβαίνει να μπορεί να το αντιμετωπίσει με στωικότητα και κρυφή αισιοδοξία, χωρίς να χάνει κάθε φορά, τη γη κάτω από τα πόδια του.
Τι θα λέγατε σε κάποιον που διστάζει να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία;
Θα εξέταζα τους λόγους για τους οποίους διστάζει. Ποιά είναι τα δευτερογενή οφέλη που αποκομίζει με το να εμμένει προσκολλημένος στα προβλήματα του; αυτά μπορεί να αποδειχθούν πολύ ισχυρά. Ύστερα θα του εξηγούσα πώς λειτουργεί η ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Τί μπορεί να κερδίσει από αυτήν. Είναι σημαντικό να υπάρχει σωστή ενημέρωση, ώστε να ξέρει ο θεραπευόμενος τί να περιμένει και τί όχι, αλλά και το ποια είναι η δικιά του ευθύνη, απέναντι στη θεραπεία.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ατμόσφαιρα της 1ης συνεδρίας με νέους ασθενείς/πελάτες.
Για πολλούς ανθρώπους, η πρώτη συνεδρία φέρνει μια αμηχανία. Ειδικά αν στο παρελθόν, δεν είχαν την αντίστοιχη εμπειρία. Για μερικούς, το να μιλήσουν για τον εαυτό τους αποτελεί πρόκληση, αφού είναι κάτι που δεν έχουν μάθει ποτέ να κάνουν. Δυσκολεύονται πολύ στο να ανοίγονται συναισθηματικά και να μιλούν για αυτό που τους προβληματίζει. Το βλέπω αυτό ειδικότερα σε άντρες, που έρχονται στο γραφείο μου.
Οπότε εκεί χρειάζεται χρόνος, για να “σπάσει ο πάγος”. Άλλοι άνθρωποι, χρειάζονται απλά πολύ ενθάρρυνση, για να ανοιχτούν. Για αυτούς, είναι πρωτόγνωρο, το να τους δώσει κάποιος το χρόνο και να τους ακούσει με ενδιαφέρον. Άλλοι πάλι, μιλούν πολύ σε αυτήν την πρώτη μας συνάντηση, σχεδόν ασταμάτητα. Θέλουν να ανακουφιστούν άμεσα, σε σχέση με αυτά που κουβαλούν μέσα τους για ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Θέλουν από εμένα να ακούσουν τη συμβουλή, που θα τους βοηθήσει να ξεμπλοκάρουν και να προχωρήσουν γρήγορα παρακάτω. Βέβαια εκεί τους εξηγώ, ότι “μαγικά ραβδιά” δεν υπάρχουν και ότι αν θέλουν αποτελέσματα, χρειάζεται να συνεργαστούν μαζί μου, παραμένοντας στη θεραπευτική διαδικασία για όσο χρειαστεί και παίρνοντας την προσωπική τους ευθύνη πάνω στη θεραπεία τους.
Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο πολύ ιδιαίτερο ή παράξενο περιστατικό που συνέβη στη δουλειά σας;
Δε θα μιλήσω για συγκεκριμένο περιστατικό, καθώς θέλω να αποφύγω πιθανή σκιαγράφηση ατόμων και καταστάσεων. Στη δουλειά μας η εχεμύθεια είναι πολύ σημαντική. Πόσο μάλλον σε μια επαρχιακή πόλη! Γενικότερα όμως για εμένα, η θεραπευτική δουλειά που έκανα με έγκλειστους σε φυλακές του Λονδίνου, ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερες στιγμές που μπορώ να ανακαλέσω πάνω στην επαγγελματική μου εμπειρία.
Ποιοι είναι οι συχνότεροι λόγοι για τους οποίους σας επισκέπτεται κάποιος;
Νομίζω ότι συχνότερος λόγος αποτελεί το άγχος, οι κρίσεις πανικού, οι φοβίες, οι ψυχαναγκασμοί κτλ. Το να ταλαιπωρείται κάποιος από κατάθλιψη δυστυχώς, είναι επίσης και αυτό πολύ συχνό φαινόμενο. Βέβαια πολλές φορές έρχονται και άνθρωποι που αντιμετωπίζουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις ερωτικές και μη, ή γονείς για συμβουλευτική πάνω σε θέματα των παιδιών τους.
Επιγραμματικά, τι θα προτείνατε σε κάποιον που βιώνει πολύ άγχος στην καθημερινότητα του;
Η σωματική άσκηση και η σωστή διατροφή, μπορούν να βοηθήσουν πολύ. Επιπλέον βοηθητική μπορεί να είναι, η πρακτική του διαλογισμού και η εκμάθηση αναπνοών χαλάρωσης. Η ψυχοσυναισθηματική αποδοχή των πραγμάτων που μπορεί κανείς να ελέγξει και αυτών που δε μπορεί, καθώς και η ικανότητα της σοφής διάκρισης μεταξύ των δύο, αποτελεί επίσης σημαντικό στάδιο στην αποκατάσταση της ψυχικής ηρεμίας.
Δυστυχώς όμως αναγνωρίζω, πως ό,τι και να προτείνω εδώ σε δυο σειρές, θα είναι δύσκολο να το ακολουθήσει με συνέπεια, ένας άνθρωπος, που βιώνει πολύ άγχος στην καθημερινότητα του. Όταν το άγχος γίνεται υπερβολικό, “καταπίνει” και καθιστά πολύ δύσκολη την επίτευξη της λογικής σκέψης και συμπεριφοράς. Είναι πολύ δύσκολο λοιπόν για κάποιον, χωρίς να εξεταστούν τα βαθύτερα αίτια του υπερβολικού του άγχους, να καταφέρει να απαλλαχθεί από αυτό.
Εκεί έρχεται λοιπόν, η αναγκαιότητα του να επισκεφτεί κάποιος έναν ειδικο ψυχικής υγείας. Αυτό φυσικά μόνο, αν αποφασίσει συνειδητά, πως θέλει πραγματικά να καλυτερεύσει την ποιότητα της καθημερινότητας του.
